Yabancı el sendromu, çok az görülen nörolojik bir sendrom olarak bilinmektedir. Bu sendromu yaşayan kişiler, ellerinden birinin kontrolünü yitirirler. Fonksiyonu kaybedilen el tamamen istemsiz hale gelmektedir. Kısaca anlatmak gerekirse kişinin eli, bilinçli bir şekilde yapmayı düşündüğü işi değil başka bir işi yapar.
Yabancı el sendromu yaşayan kişiler nasıl davranır?
Yabancı el sendromu yaşayan kişiler için örnek olarak şu söylenebilir; bir kişi lambayı söndürdükten sonrasında, kontrolsüz elin lambayı tekrar yakması gibi durumlar oluşabilir.
Ancak bu durumların daha kötü bir hali de yaşanabilmektedir. Kişi bu durumdayken tokat atabilir ya da daha kötü bir fiziksel zarara yol açabilecek eylemlerde bulunabilmektedir.
Yabancı el sendromu neden olur?
Yabancı el sendromu, beynin iki yarım küresinde oluşan iletişimsizlikten kaynaklanan bir sorun olarak bilinmektedir. Beynin iki yarım küresinde iletişimini sağlayan “Korpus Kallozum” denilen beyindeki sinir ağının ciddi hasar görülmesiyle “Yabancı el sendromu” ortaya çıkabilir. Meydana gelen bu hasarın şu şekillerde ortaya çıkmaktadır:
- Beyin anevrizmaları (Beyindeki kan damarlarında oluşan çıkıntı veya balonlaşma olması),
- Beyin enfeksiyonu,
- İnme,
- İki beyin yarım küresinin tümden birbirinden ayrıldığı cerrahi operasyonlar.
Yabancı el sendromu, elleri kontrol eden ve Birincil Motor Korteks adı verilen beyin bölgesinin, Premotor Korteks’ten tümüyle birbirlerinden ayrılmasıdır. Bu yaşanan durumda beynin yarım kürelerinden biri kişinin kendi kontrolünde olurken diğeri ise bilinçsiz bir şekilde çalışmaktadır.
Beynin sol yarım küresi, sağ tarafı kontrol eder. Beynin sağ yarım küresi ise sol tarafın kontrolünü sağlamaktadır. Beynin sağ ve sol lobları ile vücudun kontrol edildiği kısımlar birbirine tamamen zıt durumda olmaktadır.
Beynin lobları arasında köprü görevi gören “Corpus Callosum” denilen bir bölüm vardır. Bu köprü de iki yarım kürenin aktif ve sürekli olarak birbirleriyle iletişimi sağlamaktadır. Bu köprünün bozulduğu durumda, beynin yarım kürelerinden biri kişiye gerçek olan bilinç algısı katarken, öteki yarısı ise bilinç dışında çalışmasını sürdürmektedir. Bu durumda bireye “Yabancı el sendromu” oluşmasına neden olmaktadır.
Yabancı El Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Yabancı el sendromu yaşayan bireyler, kontrolsüz olan elini, diğer eliyle durdurmaktadır. İlk başta olağan dışı, ilginç olarak görülen yabancı el sendromu, kısa bir süre içinde hayati tehlike oluşturabilmektedir.
Örneğin oto eleştiri denilen vaka da bu kişilerde görülmektedir. Bu rahatsızlığı olan bireyler, kendilerinden hoşnut olmadığı vakitlerde, kendilerine tokat ya da yumruk atabilirler. Çok nadir görülen vakalarda ise kişi depresyona girdiği vakit kendini boğabilmektedir. Ayrıca kişi bu durumları sevmediği kişilere de istemsizce uygulayabilmektedir. İstemsizce de olsa kişi başkalarının ölümüne neden olabilir.
Yabancı el sendromunun tedavisi var mıdır?
Yabancı el sendromunun herhangi bir tedavisi bulunmamaktadır. Tedavisinin olmamasının nedeni ise farmakolojik seçenekler ve tedavilerde bir gelişme göstermemektedir.
Fakat bilim insanları yabancı el sendromunun belirtilerini aza indirgemek için bazı tedaviler üzerinde çalışmaktadır. Felç ya da beyin rahatsızlıklarından sonra yabancı el sendromu yaşayan bireyler, hastalığa yakalandıktan bir zaman sonra iyileşme gösterebilirler.
Yabancı el sendromu için yapılacak çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu tedavi yöntemleri şunlardır:
- Bilişsel terapi teknikleri,
- Öğrenme görevi davranış terapileri
- Ayna kutusu terapisi,
- Visoospatial koçluk teknikleri.