Subap yüzmesi, içten yanmalı motorlarda yüksek devirlere ulaşıldığında emme ve egzoz subaplarının yaylarının tam profil halinde açılamadan yeniden kapanması olayıdır. Bu durum, motorun performansını ve verimliliğini olumsuz yönde etkiler. Subap yaylarının yeterince güçlü olmaması veya egzantrik mili üzerindeki lobların uygunsuz profillere sahip olması nedeniyle meydana gelir. Subap yüzmesi, aynı zamanda “Yay Zıplaması” olarak da bilinir.
Subap yüzmesinin nedenleri
Subap yüzmesinin temel olarak iki ana nedeni bulunmaktadır:
Egzantrik mili loblarının profil sorunları
Egzantrik mili üzerindeki loblar, subapların emme veya egzoz zamanlarında ne kadar açık veya kapalı kalacağını belirler. Bu loblar, motorun yapısına ve istenilen güç/devir oranlarına göre tasarlanır. Yüksek devirlerde motorun performansını optimize etmek için lobların profili büyük önem taşır. Lobların tasarımında, hava ve yakıtın atalet momentleri, manifoldun akış profili gibi kriterler dikkate alınır.
Subap yaylarının yetersizliği
Subap yayları, motorun çalışması gereken tüm devir aralıklarında düzgün bir şekilde görev yapmalıdır. Yüksek devirlerde yaylar tam açılıp kapanma görevini yerine getiremezse, subaplar düzgün çalışamaz. Bu durumda subaplar tam yuvasına oturarak kapanamaz veya tam olarak açılamaz. Motor tasarım aşamasında, motorun çalışma karakteristiğine uygun yay uzunluğu, profili ve sertliği hesaplanmalıdır.
Subap yüzmesinin sonuçları
Subap yüzmesi, motorun performansını ve verimliliğini düşürür. Emme ve egzoz subaplarının tam olarak açılamaması veya kapanmaması, yanma sürecinin verimli gerçekleşmemesine neden olur. Bu durum, emisyon değerlerinin artmasına ve motor bileşenlerinin uzun vadede hasar görmesine yol açar. Ayrıca, subap yaylarının kırılması durumunda motor bileşenlerine ağır hasar verebilir.
Çözüm yolları ve teknolojik gelişmeler
Otomobil üreticileri, subap yüzmesi problemini çözmek ve motor performansını artırmak için çeşitli teknolojiler geliştirmişlerdir. Bu sistemler, motor devrine göre subap zamanlamasını optimize eder ve subap yüzmesi olayını minimuma indirger. İşte bazı örnekler:
BMW – Vanos
BMW’nin Vanos sistemi, subap zamanlamasını elektronik olarak ayarlayarak motor performansını ve verimliliğini artırır. Bu sistem, motor devrine göre egzantrik mili açısını değiştirerek subapların açılma ve kapanma sürelerini optimize eder.
TOYOTA – VVT-i
TOYOTA’nın VVT-i (Variable Valve Timing with intelligence) sistemi, subap zamanlamasını dinamik olarak ayarlayarak motor performansını iyileştirir. Bu sistem, düşük devirlerde yakıt ekonomisini artırırken, yüksek devirlerde performansı maksimize eder.
HONDA – VTEC
HONDA’nın VTEC (Variable Valve Timing and Lift Electronic Control) sistemi, subap zamanlamasını ve kaldırma yüksekliğini ayarlayarak motorun hem düşük hem de yüksek devirlerde optimal performans göstermesini sağlar. VTEC sistemi, motorun çeşitli devir aralıklarında subap yüzmesi olayını önler.
Sık sorulan sorular
Subap yüzmesi nedir?
Subap yüzmesi, içten yanmalı motorlarda yüksek devirlere ulaşıldığında emme ve egzoz subaplarının tam profil halinde açılamadan yeniden kapanması olayıdır.
Subap yüzmesinin nedenleri nelerdir?
Subap yüzmesinin başlıca nedenleri, egzantrik mili loblarının uygunsuz profilleri ve subap yaylarının yetersizliğidir.
Subap yüzmesi motor performansını nasıl etkiler?
Subap yüzmesi, motorun performansını ve verimliliğini düşürür, emisyon değerlerini artırır ve motor bileşenlerine uzun vadede hasar verebilir.
Subap yüzmesi nasıl önlenir?
Subap yüzmesini önlemek için egzantrik mili loblarının profilleri optimize edilmeli ve subap yayları motorun çalışma karakteristiğine uygun olarak seçilmelidir. Ayrıca, Vanos, VVT-i ve VTEC gibi teknolojiler kullanılarak subap zamanlaması optimize edilebilir.
Hangi otomobil üreticileri subap yüzmesi sorununu çözmek için teknolojiler geliştirmiştir?
BMW (Vanos), TOYOTA (VVT-i) ve HONDA (VTEC) gibi büyük otomobil üreticileri, subap yüzmesi sorununu çözmek ve motor performansını artırmak için çeşitli teknolojiler geliştirmiştir.
Subap yüzmesi, motor performansını ve verimliliğini olumsuz yönde etkileyen önemli bir sorundur. Bu sorunu çözmek için geliştirilen teknolojiler, motor performansını optimize ederek daha verimli ve çevre dostu araçlar üretmeye katkı sağlamaktadır.