Mercanlar, çeşitli deniz canlıları için yaşam alanları oluşturarak ekosistemlerin dengesini korur. Ancak, mercan ağarması deniz yaşamını ciddi şekilde tehdit edebilir. Dünya genelinde mercan resifleri, toplam yüzey alanının yalnızca %1’inden daha azını kaplamaktadır. Ancak, bu küçük alanlar, yaklaşık 1 milyardan fazla insanın besin kaynağı olarak önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir.
Renkli mercanlar, eğer saf beyaz renge dönüşüyorlarsa, hızlı bir şekilde gerçekleşen bu değişikliğin ciddi bir nedeni vardır. Ağarmış bir mercanın beyaz iskeleti tamamen görünür hale gelir ve canlının ölü gibi görünmesine neden olur. Ağarmış mercanlar hala yaşarken, bu renk değişimi yoğun stresin bir belirtisidir ve hareketsiz bir canlının hayatta kalmak için son mücadelesidir.
Bu duruma benzer şekilde ifadelerle şöyle de yazabiliriz:
Mercanlar, deniz ekosistemlerinin hayati bir parçasıdır ve birçok deniz canlısı için yaşam alanı sağlar. Ancak, mercan ağarması, bu değerli ekosistemlerin tehlikeye girmesine neden olabilir. Dünya çapında mercan resifleri, toplam yüzey alanının yalnızca küçük bir kısmını temsil ederken, milyarlarca insanın geçim kaynağı olarak önemli bir rol oynarlar.
Eğer renkli mercanlar saf beyaz hale dönüşüyorsa, bu ani değişimin ciddi bir nedeni vardır. Ağarmış mercanlar, beyaz iskeletleri açığa çıkarken ve görünür hale gelirken, ölüm belirtisi gösterirler. Mercan ağarması, canlı mercanların hala hayatta olduğu ancak yoğun stres altında olduklarının bir işaretidir ve bu durum, hayatta kalmak için son mücadelesini veren bir hareketsiz canlının çaresizliğini yansıtır.
Mercan ağarmasının nedenleri nelerdir?
Genellikle sağlıklı bir mercanın kahverengimsi bir ana rengi vardır ve bu renk, zooxanthellae adı verilen minik bitki benzeri organizmalar tarafından sağlanır. Her biri genellikle 1 milimetreden daha küçük olan bu renkli canlılar, mercanın her santimetrekaresinde milyonlarca sayıda bulunur. Zooxanthellae organizmaları, mercanın şeffaf poliplerinde bir araya gelerek, renklerini birleştirir ve dış dünya tarafından görülebilir hale getirir. Bu renkler, mercanın ana fonksiyonu olan besin sağlama sürecinin bir yan etkisi olarak ortaya çıkar.
Algler mercanlara nasıl yiyecek sağlar?
Alglerin mercanlara nasıl besin sağladığı hakkında konuşmak gerekirse, zooxanthellae adı verilen küçük alg parçacıkları temel bir role sahiptir. Bu algler, fotosentez süreciyle güneşten enerji alarak yiyecek üretirler. Zooxanthellae, mercanların klorofil pigmentini kullanarak ışığı yakalar ve onlara kahverengi tonunu verir. Karşılığında, mercanlar zooxanthellae’ya barınak sağlar ve karbondioksit gibi bazı besinleri paylaşır, ki bunları mercanlar tek başlarına elde etmekte zorlanırlar.
Farklı mercan türlerinde, bir mercan polipinin zooxanthellae’dan aldığı yiyecek miktarı değişebilir. Bağımsız mercan türleri tamamen poliplerine güvenir ve avlanma için özgün stratejiler kullanırlar. Örneğin, küçük deniz anemonları gibi mercan polipleri, hareket halindeyken yiyecekleri yakalamak için yapışkan dokunaçlar kullanır. Bazı mercanlar, dokunaçlarını genellikle sadece geceleri uzatarak kullanırken, diğerleri ise gündüzleri aktiftir.
Mercanlar, zooxanthellae ile birlikte evrimleşmiştir ve bu yüzden sadece %100 bağımsız beslenme stratejisine sahip olan türlerle rekabet edebilme avantajına sahiptir. Mercanların beslenme alışkanlıkları türler arasında büyük farklılıklar gösterse de, zooxanthellae’larıyla işbirliği içinde olan mercanlar, günlük ihtiyaçlarının %90’ından fazlasını doğrudan fotosentez yoluyla karşılayabilirler. Ne yazık ki, mercan ağarması, bu işbirliği yapan mercanlar için ciddi bir zayıflığa dönüşerek rekabet güçlerini azaltabilir.