Köygöçüren mantarı nedir?
Evcikkıran ya da ölüm meleği olarak bilinen Köygöçüren mantarının latince ismi Amanita Phalloides olarak bilinmektedir. Amanitaceae familyasına ilişkin olan Köygöçüren mantarı, zehirli bir mantar çeşididir. Ölüme yol açacak kadar zehirli olan Köygöçüren mantarı, ülkemizde % 90 kadar olan bölümü etkilemiştir. Köygöçüren mantarı daha sık yaz mevsiminin başlarında ve sonbahar zamanlarında ve çoğunlukla ormanlarda görülmektedir.
Köygöçüren mantarının içinde amanitin ve phalloidin maddeleri bulunmaktadır. Bu maddeler vücut ile sindirildikten 8-12 saat sonra ilk belirtiler görülür. Amanitin ve phalloidin maddeleri 3-4 gün içinde karaciğer ve böbreklerin metabolizmalarına hasarlar vererek yok olmalarına sebep olur. Bundan dolayı Köygöçüren mantarının zehrinine tam olarak etki eden bir ilaç bulunmamaktadır. Köygöçüren mantarı zehirinin tedavisi için silibinin dihydrogen disuccinate disodium enjeksiyonu uygulanmaktadır. Bir insanı öldürmesi için Köygöçüren mantarından 20-25 gram yemesi yeterlidir.
Normal olarak tüketilebilen zehirsiz olan mantarlara benzemesinden dolayı toplanma ve tüketim zamanlarında tehlikelere yol açmaktadır. Doğada mantar toplayan kişiler mantarın görüntüsüne aldanarak yenilen mantar olarak görüp aldanmaktadırlar. Test etmek amacıyla tad bakılmasıyla müdahale edilmediğinde bile ölümle sonuçlanması mümkün olmaktadır.
Köygöçüren mantarları için ortalama gizlilik süresi (Latens) ne kadar olmalıdır?
Köygöçüren mantarı yenildikten 4 ila 48 saat süreleri içinde zehirlenme belirtileri göstermeye başlar. Bu içinde olunan zaman saatler kritik saatlerdir.
Köygöçüren mantarının semptomları nelerdir?
- İlk belirti olarak mide bulantısı ve ardından kusma,
- Kolik tarzında oluşan karın ağrısı,
- İshal ve kan dolaşımı kolapsüsünün de meydana gelmesi
Bütün bu şikayetler 12-24 saat içinde geçer. Fakat bu durum zehirlenen kişiler için sahte bir iyileşme belirtileri olabilir. Köygöçüren mantarını tükettikten 2 ve 4 gün süre içinde zehir asıl etkiyi göstermeye başlar. Öldürücü safha da görülen belirtiler şunlardır:
- Sarılık,
- Karaciğer yetmezliği,
- Böbrek yetmezliği
- Kanamalar.
Zehirli mantarlardan nasıl korunulur?
Mantarların çeşitleri fazla olduğu için insanların toplanan mantarları yemesi tehlike oluşturmaktadır. Güvenilir gıda üreticilerden alınan mantarları tüketmek daha sağlıklı bir seçim olmaktadır. Böylece kontrol edilen mantarların tüketilmesi ve sağlıklı olduğunun onaylanması sağlanmış olur.
Mantarlardan dolayı zehirlenme şüphesi yaşandığında ne yapılmalıdır?
Acil sağlık hizmetlerinin hattı (112) aranmalı veya en yakın olan sağlık kuruluşlarında bir hekime görünülmelidir.
Köygöçüren dolayı zehirlenmesi nasıl tedavi edilmektedir?
Yoğun tıbbi bakım ve ilaç tedavisi uygulanan hastada gereken iyileşme sağlanmadığı zaman, hastanın hayatını kurtarmak için karaciğer transplantasyonu uygulanmaktadır.