Birçok insan için, palyaçoların görünümü rahatsız edici olabilir. Palyaçoların aslında çocukları eğlendirmesi ve neşelendirmesi gereken kişiler olduğu düşünülse de, neden bu kadar ürkütücü oldukları sorusu sıkça gündeme gelir.
Pop kültürü, palyaçoları genellikle makyavelci ve korkutucu karakterler ya da güçlü insanlarla dalga geçerek komikleştiren beyaz palyaçolarla doludur. Koulrofobi, sıklıkla hızlı kalp atışları, aşırı terleme, mide bulantısı ve hatta panik atak gibi belirtilerle kendini gösteren birincil bir korku türüdür.
Palyaço korkusu
Palyaço korkusu, bilimsel olarak “koulrofobi” olarak adlandırılır. Bu terimin kökeni Eski Yunanca’ya dayanır, burada “coulro” terimi “ayakları üzerinde duran akrobat” anlamına gelir. Ancak palyaçoların amacı eğlendirmek olduğu için, neden bizi korkutmadıkları halde rahatsızlık yaratabildikleri bir soru işaretidir. Bu korkunun nedenleri nelerdir?
Koulrofobi (Palyaço korkusu) nedenleri
Palyaçolardan korkmak oldukça yaygın bir durumdur ve uzman psikiyatristler bu korkunun nedenlerini üç ana faktöre bağlamaktadır.
Şifresi çözülemeyen bir yüz: Palyaço korkusunun temelinde, aşırı makyaj, büyük kırmızı burun, abartılı gülümseme, peruk gibi yapay özelliklerle karakterize edilen palyaço görünümü bulunur. Bu yapaylık, palyaçonun gerçek kişiliğini ve duygularını gizlediği için beynimiz, palyaçoyu potansiyel bir tehdit olarak algılar. Kanadalı psikolog Rami Nader, palyaço korkusunun kökenini, kimliklerini ve duygularını gizlemelerine bağlar ve bu nedenle palyaçoların güven vermeyen figürler haline geldiğini açıklar.
Belirsizlik: Psikolog Frank T. McAndrew, palyaço korkusunu ‘The Phobia of Clowns Interested Scientifically’ adlı makalesinde ele alır. Palyaçoların davranışlarındaki belirsizlik, insanları tedirgin edebilir. Palyaçoların ne hissettikleri, ne düşündükleri konusunda bilinmezlik, insanları endişeye sürükler. Onlara güvenip güvenmemek konusunda kararsızlık yaşanır. Palyaçolar, her an sürpriz bir şaka yapabilecekleri için dikkatli olunması gereken figürler haline gelirler. Turta atma, su püskürtme gibi jestler, palyaçoların davranışlarına yönelik belirsizliği artırır.
Deneyimler: Palyaço korkusu, kötü deneyimler veya popüler kültürdeki korku hikayeleri nedeniyle pekişebilir. Örneğin, Joker veya sinemadaki korkutucu palyaçolar gibi karakterler, insanların palyaçolardan korkmasına neden olabilir. Bu kötü deneyimler veya popüler kültür hikayeleri, palyaço korkusunu besleyebilir. Ayrıca, “ürpertici palyaçolar” gibi korkutucu palyaçoların sokaklarda insanları korkutma eylemleri, palyaço korkusunu artırabilir.”
“İngiltere’de yapılan bir araştırma, çok az çocuğun palyaçoları gerçekten sevdiğini ortaya koyuyor. O kadar ki, genellikle palyaço resimleriyle süslenmiş çocuk koğuşları güven verici olmaktan başka bir şey değil.” Frank T. McAndrew