Hedonik ya da hazcı tüketim, bir kişinin tatmin ve zevk amacıyla yaptığı tüketim olarak tanımlanır. Bu tür tüketim, genellikle ürünlerin ve hizmetlerin özellikleriyle ilgili değil, onların duygusal ve sosyal anlamlarıyla ilgilidir.
Örneğin, bir kişi için lüks bir araba satın almak, onun statüsünü veya kendine olan güvenini arttırmak için yapılan bir tüketim olabilir, ancak aracın kendisi için bir zevk kaynağı değildir.
Hedonik alışverişin nedenleri
Hedonik alışverişin nedenleri arasında şunlar sayılabilir:
Duygusal ihtiyaçlar
Hedonik alışveriş, insanların duygusal ihtiyaçlarını tatmin etmek için yaptıkları alışveriştir. Örneğin, bir kişi mutlu olmak, stresini azaltmak veya kendine güven duymak için alışveriş yapabilir.
Sosyal yansıma
Hedonik alışveriş, insanların sosyal gruplarına veya rol modellerine uyum sağlamak için yaptıkları alışveriştir. Örneğin, bir kişi moda trendlerine uymak veya sosyal statüsünü arttırmak için alışveriş yapabilir.
Zaman ve mekân eşleştirmesi
Hedonik alışveriş, insanların zaman ve mekânlarına uygun alışveriş yapmak için yaptıkları alışveriştir. Örneğin, bir kişi tatil nedeniyle alışveriş yapabilir veya bir mekânın atmosferinden etkilenerek alışveriş yapabilir.
Egzotik ve özel ürünler
Hedonik alışveriş, insanların özel ve egzotik ürünleri satın almak için yaptıkları alışveriştir. Örneğin, bir kişi özel bir tat, özel bir malzeme veya özel bir tasarım arayışında olabilir.
Kişisel bilinçlendirme
Hedonik alışveriş, insanların kendilerini bilinçli bir şekilde yansıtmak için yaptıkları alışveriştir. Örneğin, bir kişi çevre dostu ürünleri satın almak veya sosyal sorumluluklarını yerine getirmek için alışveriş yapabilir.
Hedonik (Hazcı) tüketimden kaçınmak için neler yapılmalıdır?
Hedonik (ya da hazcı) tüketimden kaçınmak için şu önerilerde bulunabilir:
Nedenlerinizi sorgulayın
Hedonik alışveriş yaparken neden yaptığınızı düşünün. Eğer duygusal ihtiyaçlarınızı tatmin etmek, sosyal yansıma sağlamak veya zaman ve mekâna uygun alışveriş yapmak için alışveriş yapıyorsanız, bunun farkında olun ve bunun yerine daha sağlıklı alternatifler arayın.
Bütçenizi planlayın
Hedonik alışveriş yaparken bütçenizi aşmamak için plan yapın. Hangi harcamaların gerekli olduğunu ve hangilerinin isteğe bağlı olduğunu belirleyin.
Alternatifler arayın
Hedonik alışveriş yaparken daha uygun fiyatlı veya daha çevre dostu alternatifler arayın. Örneğin, kullanılmış ürünleri satın almak yerine yeni ürünleri almak gibi.
Duygusal ihtiyaçlarınızı farklı yollarla tatmin edin
Hedonik alışveriş yaparken duygusal ihtiyaçlarınızı farklı yollarla tatmin edin. Örneğin, yoga yapmak, kitap okumak veya arkadaşlarla buluşmak gibi.
Kendinize sınırlar koyun
Hedonik alışveriş yaparken kendinize sınırlar koyun. Örneğin, ayda bir kez alışveriş yapmak veya belirli bir miktar harcama sınırı koymak gibi.