Faset artropatisi, faset eklemleri olarak adlandırılan omurga eklemlerinde ortaya çıkan bir artrit türüdür. Bu durum aynı zamanda Faset Eklem Osteoartriti (FJOA) olarak da bilinir. Faset eklemleri, omurlar arasındaki kemiklerin birleşme noktalarını oluşturur ve omurganın çeşitli hareketlerini destekler. Faset artropatisi, bu eklemlerin dejenerasyona uğradığı veya hasar gördüğü durumlarda meydana gelir. Özellikle, faset eklemleri arasındaki koruyucu kıkırdak ve sıvının kalitesi azalabilir, ayrıca sürekli kullanıma bağlı olarak yıpranabilir. Sonuç olarak, kemikler birbirine sürtünmeye başlar veya normal hareketliliklerini kaybederler, bu da ağrı, şişlik ve sertliğe yol açabilir. İyi bir tedavi yöntemi olmasa da, ağrı ve sertlik belirtilerini hafifletmek yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.
Faset Artropatisinin sebepleri nelerdir?
Faset artropatisinin genellikle temel nedeni yaşla ilgili olan sırt veya boyun ağrısıdır ve yaşlı erişkinler arasında yaygın bir sorundur. Bu rahatsızlığın oluşmasına yol açan temel sebep, faset eklemleri arasındaki kıkırdak dokusunun hasar görmesi veya yıpranmasıdır. Faset artropatisine neden olan faktörler arasında şunlar bulunmaktadır:
Osteoartrit: Osteoartrit, eklem kıkırdaklarının yıpranmasına neden olan bir dejeneratif hastalıktır. Genellikle kalça ve diz eklemlerinde görülse de, faset eklemleri de dahil olmak üzere vücudun diğer bölgelerini etkileyebilir.
Kazalar ve yaralanmalar: Araç kazaları, spor yaralanmaları veya düşmeler gibi fiziksel travmalar, faset eklemlerine zarar vererek faset artropatisine yol açabilir.
Faset bağlantılarının aşınması: Ağır nesneleri kaldırmak, kötü duruş alışkanlıkları ve intervertebral disk sorunları gibi nedenler, faset eklemlerinde aşınma ve yıpranmaya neden olabilir.
Faset artropatisi, bu faktörlerin bir kombinasyonu veya tek bir sebep sonucunda ortaya çıkabilir. Bu nedenle, hastalığın gelişimi ve şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir.
Faset Artropatisinin belirtileri nelerdir?
Faset artropatisi, en yaygın olarak ağrı gibi belirtilerle kendini gösterir. Bununla birlikte, bu rahatsızlıkla ilişkilendirilen diğer belirtiler de bulunmaktadır. Faset artropatisi olan kişiler aşağıdaki belirtileri deneyimleyebilir:
- Sırt veya boyun ağrısı, özellikle eğilme veya geriye yaslanma sırasında artan ağrı.
- Bel ağrısı, vücudu bükme veya nesneleri kaldırma gibi aktiviteler sırasında daha da artabilir.
- Sırt veya boyun hareketlerinde sınırlılık veya sertlik hissi.
Faset artropatisi nedeniyle yaşanan ağrı, sırt kas yaralanmaları, burkulmalar veya disk sorunları gibi diğer problemlerle karıştırılabilmektedir. Bu nedenle, ağrının faset artropatisinden mi yoksa başka bir kaynaktan mı kaynaklandığını teşhis etmek bazen zor olabilir. Ayrıca, ağrı şiddeti kişiden kişiye değişebilir.
Faset Artropatisi teşhisi nasıl konur?
Faset artropatisinin teşhisi, görüntüleme testleri aracılığıyla konmaktadır. Bir sağlık profesyoneli, faset artropatisini tanımlamak için omurga kemikleri ve eklemlerini inceleyen görüntüleme testleri kullanır. Faset artropatisi teşhis etmek amacıyla şunlar gibi görüntüleme testlerinden birini veya daha fazlasını kullanabilir:
- Röntgen
- Kemik taraması
- Bilgisayarlı tomografi (BT) taraması
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
Bu testlerin sonuçları, hasar görmüş faset eklemlerini belirlemenin yanı sıra varsa hasarın ciddiyetini de açığa çıkarır.
Faset Artropatisi tedavi yöntemleri
Faset artropatisi tedavisi, ağrıyı ve sertliği hafifletmeyi ve hastanın aktif bir yaşam sürmesini hedefler. Bu amaçla bir dizi tedavi yöntemi bulunmaktadır:
Steroidal Olmayan Antiinflamatuar İlaçlar (NSAID’ler): İbuprofen, aspirin, veya naproksen gibi NSAID’ler, ağrıyı hafifletmeye ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Bu ilaçları kullanmadan önce bir doktora danışmak önemlidir.
Fizik Tedavi: Fizik tedavi, özel egzersizlerle hastanın omurgasında güç ve hareket kazanmasına yardımcı olur.
Radyofrekans Ablasyonu: Bu prosedürde etkilenen faset eklemindeki sinirler, radyofrekans dalgaları kullanılarak kapatılır. Bu, sinirlerin ağrı sinyallerini iletememesini sağlar.
Anestezik Enjeksiyonlar: Doktor, ağrıyı kesici veya anesteziyi doğrudan omurgaya enjekte etmek için iğne kullanabilir.
Omurga Cerrahisi: Spinal füzyon olarak bilinen bir cerrahi prosedür, hasarlı faset eklemlerin hareketini durdurarak ağrıyı hafifletir. Bu işlem sırasında etkilenen spinal kemikler bir araya getirilir.
Herhangi bir tedavi yöntemi seçilirken, bir doktorun önerileri ve gözetimi önemlidir.